Οι βιβλιόφιλοι όλου του κόσμου γνωρίζουν για ένα μυθικό βιβλίο που θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ο τίτλος του είναι μονολεκτικός και διάσημος: "Οδυσσέας" και συγγραφέας του ο Ιρλανδός Τζαίημς Τζόυς (James Joyce). Εννιά στους δέκα αναγνώστες του όμως, απογοητεύονται τρομερά από τις πρώτες του κιόλας σελίδες, αλλά παρ' 'ολ' αυτά εξακολουθεί και πουλάει πάνω από 100.000 αντίτυπα το χρόνο!
Η πλοκή του βιβλίου είναι πολύ απλή: διηγείται σε ισάριθμα κεφάλαια 18 ώρες της 16ης Ιουνίου 1904, από τη ζωή του Λεοπόλδου Μπλούμ. Δεν υπάρχει Οδυσσέας, ούτε ταξίδι, ούτε Ιθάκη, αλλά μια απλή περιγραφή των ασήμαντων συμβάντων μιας ημέρας, που πλέον γιορτάζεται από τους θαυμαστές του Τζόυς σε όλο τον κόσμο, σαν Bloomsday. Ο συγγραφέας του κυνηγήθηκε πολύ. Του κάψανε τα βιβλία, τον λοιδορήσανε, τον χλευάσανε, τον εξορίσανε από την πατρίδα του και τον εξουθένωσαν οικονομικά. Μόνο ο Έζρα Πάουντ είχε την τόλμη να αναγνωρίσει το καινούργιο που έφερνε η γραφή του Τζόυς, στη μακρυνή δεκαετία του 1910.
Ο Λεοπόλδος Μπλούμ είναι ένας κοινός άνθρωπος. Δεν κάνει ηρωικές πράξεις, δεν θυσιάζεται, δεν προκαλεί. Ζει μια μια κοινή καθημερινότητα με τα ασήμαντα και ταπεινά της κάθε μέρας. Ο εικοστός αιώνας που μας έφερε τη θεωρία της σχετικότητας, την ψυχανάλυση, το υποσυνείδητο, τον Μεγάλο Πόλεμο, τη Ρωσσική επανάσταση, τον σουρεαλισμό, μας έφερε και τον Τζόυς με τον "Οδυσσέα"του. Ένα έργο με πολλαπλές αναγνώσεις, γεμάτο κλειδιά και σύμβολα. Είναι η λογοτεχνία του 20ου αιώνα και ο Τζόυς θεωρείται πρωτοπόρος που πολλοί από τότε τον μιμήθηκαν.
Ο αναγνώστης του Οδυσσέα αναρωτιέται συνεχώς αν κατάλαβε καλά, αν διάβασε σωστά τις λέξεις, αν η σύνταξη είναι ορθή, αν παρέλειψε κάποιο κόμμα που ανατρέπει το νόημα. Πρέπει να βουτήξει στα βαθιά νερά, να παίξει έξω από τους γνωστούς αναγνωστικούς κώδικες, πρέπει κυρίως να μη φοβηθεί να επιλέξει τη δική του ανάγνωση, αφού πρόκειται για ένα κείμενο πολύ προκλητικό.
Αυτή η δυσκολία ανάγνωσης αυτού του μυθιστορήματος, ώθησε πολλούς να γράψουν ειδικά κείμενα για να βοηθήσουν τον αναγνώστη να καταλάβει. Ένα τέτοιο βιβλίο στα Ελληνικά είναι του Άρη Μαραγκόπουλου με τίτλο "Ulysses, οδηγός ανάγνωσης." Αν δεν θέλετε να θεωρηθείτε απληροφόρητοι και.....αμόρφωτοι, σπεύσατε! Σήμερα κιόλας που γιορτάζεται η bloomsday!
Μια μικρή γεύση από ¨Οδυσσέα" σας παραθέτω αμέσως:
"Μια περιοχή όπου το γκρίζο λυκόφως αιώνια κατέρχεται, ποτέ δεν πέφτει σε απλωμένα σφακοπράσινα βοσκοτόπια, στάζοντας το δείλι του, σκορπίζοντας μια αιώνια αστεριών δροσιά. Ακολουθεί τη μητέρα της με απαίδευτα πατήματα, φοράδα που οδηγεί κορίτσι το πουλάρι της. Κι αν του λυκόφωτος είναι οπτασίεςπλάθονται όμως σε προφητική χάρης καλούπι, λεπτοί καλόσχημοι γλουτοί, λυγερός νευρώδης λαιμός, πράο καταδεκτικό κρανίο. Σβήνουν, θλιμμένες οπτασίες: όλα φύγανε. Το Agendath είναι μια έρημη χώρα, το σπίτι των γυπαετών και του αμμοτυφλωμένου upupa."
4 σχόλια:
Παρ' όλη τη δυσκολία κατανόησης των έργων του Τζόυς, οι ειδικοί των εξυμνούν και τον θεωρούν μεγάλη μορφή της λογοτεχνίας. Νομίζω ότι η bloomsday που γιορτάζουν κυρίως οι Ιρλανδοί του Δουβλίνου, το κάνουν για .....τουριστικούς λόγους.
Αγαπητέ ανώνυμε φίλε, εγώ διαφωνώ πλήρως με τους ειδικούς. Τα γραπτά του Τζόυς είναι πολύ βαρετά και ακατανόητα. Πρέπει συνεχώς ο αναγνώστης να ψάχνει να βρει τι εννοεί ο συγγραφέας με αυτά που γράφει. Έτσι η ανάγνωση από απόλαυση , γίνεται μαρτύριο.
Aπό τα έργα του Τζόυς μου άρεσε παρα πολύ το διήγημα "Οι νεκροί" από τη συλλογή "Οι Δουβλινέζοι". Πρόκειται για αριστούργημα......
2 μήνες είχα χάσει από τη ζωή μου (δουλειά, σπίτι, διάβασμα του Οδυσσέα, σχόλια, σημειώσεις, διαδίκτυο, οδηγός ανάγνωσης, λίγος ύπνος) μέχρι που το τελείωσα. Χάρηκα που έκανα ένα άθλο, τα κατάφερα να το τελειώσω. Έφτασα δηλαδή στην Ιθάκη, αλλά εδώ, αντίθετα με το γνωστό ποίημα, η διαδρομή δεν μου πρόσφερε τίποτε. Μόνο για τη μεγάαααλη χαρά που το τέλειωσα άξιζε (?) ο κόπος. Αν αυτό στόχευε ο Τζόυς, τι να πω, τα κατάφερε.
Δημοσίευση σχολίου